Marx'ı "maddecilik" ile suçlayanlar aynı zamanda Marx'ın öngördüğü sosyalizmi, "maddi kâr motifinin" eksikliği yüzünden bu sefer de alabildiğine yermektedirler! Bu ifadelerde görülen belirgin zıtlık, bizim psikolojide "rasyonalizasyon" dediğimiz bir fenomenle açıklanabilir. Çünkü burada Marx'ın dini ve ruhsal geleneklerimize aykırı olduğu iddia edilen görüşleri, içinde yaşadığımız sistemi Marx'a karşı korumada kullanılmaktadır. Bunun yanı sıra kapitalizmin insan doğasına uygun olduğunu ispatlamak ve "gerçek

Sosyalizm özgürlük için bir adım mı? Yoksa halkı kontrol altında tutmak için kötüye kullanılan bir kavram mı? Proleter diktatörlük proleter sömürüyü ortadan kaldırabilir mi? Aydınlar gerçekten proletaryayı egemen kılmak mı istiyorlar, yoksa bilgi aracılığıyla işçi sınıfı üzerinde hegemonya sağlayıp burjuvaziyi alt etmek mi? 1866 yılında Polonya'da doğan yazar işte bu gibi soruların cevabını arıyor elinizdeki çalışmada. Sosyalizmin kaderini sorgulayan Makhayevski, kendi döneminde öne sürülen görüşlerin, işçi

Vita contemplativa'dan, yani seyirci yaşamdan vita activa'ya, etkin yaşama geçiş diye nitelenen modern bilim, insanın doğaya egemenliğini ilan ettiği büyük bir altüst oluşla gerçekleşti. Seyir büyük ölçüde theoria'yı içeriyor, insan içerisinde yaşadığı doğayı onun parçası olarak ya da içinde yer aldığı bir bütün olarak kavramaya çalışıyordu. Modern bilim bu ilişkiyi tersine çevirdi. Akıl ratio'yu sayıya, ölçüye ve mantıksal ilişkiye indirgeyerek, doğayı dışarıdan kendisine baktığı, kendi dışında, kendisinde

Alex Callinicos, Irak'taki Güçlü Düşman adlı makalesinde emperyalist işgal ve saldırıların Irak'ta IŞİD'in doğup büyümesine yol açan etkilerine odaklanıyor ve ekliyor: "Batı emperyalizmi Irak'ın ıstırabının esas sorumlusu olduğu gerçeğinden kaçamaz." Philip Marfleet Darbeden Sonra Mısır makalesinde Mısır'da Hüsnü Mübarek'in istibdat rejimini bitiren devrimin ardından Müslüman Kardeşler iktidarının devrimi gerçekleştiren kitlelerde yarattığı hayal kırıklığını belirtiyor; bunun üzerinde yükselen El-Sisi'nin d

Marksizmden Sonra Marx, Karl Marx'ı hem Marksistlerin hem de Marksist olmayanların tartışmalarında egemen olan siyasi Marksist yaklaşımların ipoteğinden kurtararak, okuru Marx'ı yeni bir gözle yorumlayıp anlamaya cesaretlendiriyor. Bu kitap, bir yandan Marx'ın Hegel'le ilişkisi üzerinde dururken, diğer yandan Marx'ın felsefesi hakkında geniş ve anlaşılır bir analiz sunuyor. Siyasi Marksizm her zaman Marx?ın teorileri hakkında ayrıcalıklı bir ilişki iddia etmiştir ve hâlâ etmektedir. Bu Marksizm genel olarak

Jacques Derrida´nın Berlin Duvarı´nın yıkılışından bu yana Marksizmin durumu ve geleceğiyle ilgili yoğun düşüncelerinden oluşan Marx´ın Hayaletleri kadar tartışma yaratan kitap pek azdır. Marx üzerine kaleme aldığı 1993 tarihli bu önemli kitabında Derrida, yeni dünya düzeni ve "tarihin sonu" tartışmalarının eski bir tartışmanın devamı, Marksizmin temsil ettiği ruhu defetme girişimi olduğunu savunur. Onun Marx´ın Hayaletleri´nde sunduğu, belli siyaset felsefesine, "tarihin sonu"nda "siyasi" kavramının yenide

Tarihçi ve Toplumsal Hareket, 19. yüzyıl ve yirminci yüzyıl başı, sosyalist ve işçi hareketi tarihinin öncülerinden Georges Hauptun (1928-78) son kitabı. Bu kitapta bir araya getirilen yazılar, akademide dar bir alana hapsedilen enternasyonal sosyalizm tarihi içinde 20 yıl önce başlayan işçi sınıfı tarihi için verilen mücadelenin ürünleridir. Yazıların temel tezi, Enternasyonalin, sosyalizm tarihinde açılan bir tür parantez olmak bir yana, bu tarihin birincil momenti, hatta matrisi olduğu yönündedir. Bu k

Dünü, bugünü, yarını anlamaya ve açıklamaya yarayan bir dünya görüşü olarak Marksizm'le ahlakın ilişkisi nedir? Marksistlerin dediği gibi sosyalizm, kapitalizme tercih edilebilir ise bu tercih ahlaki bir bakış açısı içerir mi? Yoksa tarihsel bir zorunluluk mudur? Marx'ın eserlerinde, açık seçik bir ahlak teorisi bulmak mümkün değildir. Fakat Marx'ın insanı doğaya ve topluma karşı konumlandırması ahlaki bir bakış açısını öngerektirir. Althusser gibi ahlakın bir çeşit ideoloji olduğunu söyleyenler olduğu gib

Marksizm ve Dil Felsefesi düşünce tarihinin çığır açan yapıtlarından biridir. Hem Marksist düşünce içinde hem de dilbilimde vazgeçilmez bir köşe taşıdır. Marx'a göre insanlar tarihini kendileri yapar, ama canı istediği gibi, kendi seçtiği koşullarda değil; doğrudan karşısına çıkan, verili olan ve geçmişten devralınan koşullarda yapar. "Geçmiş tüm kuşakların geleneği, yaşayanların hayatına bir kabus gibi çöker" saptamasını dilde temellendiren Voloşinov'dur. Yazara göre dili de insanlar yapar; ama yine, canı

Reel-Sosyalizmin çöküşü ile solun kendini "yeniden tanımlama" süreci hızlandı... Bu sürecin yazarlarından olan André Gorz ise yeni bir sosyalimzin imkanlarını aktif bir biçimde düşünen, tartışan; klasik politika yapma kalıplarını sarsan biri... Bu kitapta ise, "çalışanların" ve "çalışma"nın niteliğinin değiştiğinden hareketle yeni bir çalışma etiğinin oluşturulması gerektiğinden söz ediyor. Çalışmanın toplumsal bir kimlik oluşturmadaki rolünü reddederek yüz yıl önceki bir "düş"ü "tembellik hakkı"nı gündeme

Amaçlar araçları haklı çıkarır mı? Yüceltilen davalar uğruna yapılan her şey hoşgörülebilir mi? "Özgürlük", "adalet" ve "haklar" soyut; "tarihsel zorunluluk" ile "sınıf mücadelesi" ise somut kavramlar mıdır? "Vicdan", "onur" ve "insanca" gibi kavramlar, "entelektüel" yani "küçük burjuva" idealist önyargıları yansıtan zayıflıklar mıdır? Peki, Marksizm´in ahlak hakkında söyleecek bir sözü var mıdır ve eğer varsa ahlakın sınıf mücadelesi içindeki "yeri" neresdir? Marksistlerin iktidarla ilişkileri neden sorunl

İnsanın özgürleşmesiden yana olan bütün samimi sosyalist, solcu ve özgürlükçüler tarafından geçtiğimiz yıllarda pek çok özeleştiri yapıldı. Bu özeleştirilede "Reel" sosyalizm adına yürütülen baskıcı merkezi devlet iktidarının insanların sosyalist ütopyadan nasıl yabancılaştırdığı, sosyalizmi ekonomiye ve ekonomik hedeflere indirgemenin kapitalist zihniyeti sürdürmenin dikalası olduğu dahası, sanayi uygarlığının üretimci/tüketimci mantığını aşmadan dünyayı değiştirmenin mümkün olmadığı ifade edildi. Şimdil

Sol, Sovyetler Birliği´nde yaşanan çöküşün ardından moral ve örgütsel bir dağınıklık yaşıyor. Reel-sosyalistlerin sosyalizm adına önerdikleri hayatın pek "parlak" şeyler içermediği herhangi bir kuşkuya yer bırakmayacak kadar net bir biçimde ortaya çıktı. Medya ise yaşananları sosyalizme mal etme çabasına etkin bir biçimde girerek "sosyalizm öldü, tek seçenek kapitalizm" imajını yerleştirmeye çalışıyor. Oysa yaşanan reel-sosyalizme çöküşten önce de eleştirel bakan kimi yazarlar, vardı, şimdi de var. Bunlar

Bugün soluduğumuz havanın önemli bir parçasını oluşturan kapitalizm, küçük bir adada, İngiltere´de gelişti ve tohumları dünyanın her yanına saçıldı. Kapitalizmle yalnızca sanayi gelişmedi; özel mülkiyet, bireycilik, yaşamın her alanının metalaşması, iyinin ve kötünün parayla ölçülmesine dayalı bir kültür ortaya çıktı. Ve Amerika üzerinden Kıta Avrupası´na dönerek bir dünya sistemi haline geldi. Yazılı tarihin belki de en önemli sorusu bunun nasıl olduğudur. Smith´den Marx´a, Weber´den Tocqueville´e düşünce