Sanat ile toplum insanda çakışır. Eğer değiştirilmesi gereken bir toplum varsa onu değiştirecek olan sanat değil, insandır. Eğer toplum sanatı teslim alabiliyorsa, aslında teslim olan sanat değildir, fakat insandır. Sanat yalnızca insana "yanlış bütün" içinde biraz daha geniş bir alan sağlamanın bir aracıdır. Tikelin genel içinde varolmaktan başka bir seçeneği, gideceği başka bir yer yoktur. Frankfurt Okulu´nun temel bir savı, sanatın tikele, genel içinde sınırlı da olsa belli bir özerklik sağlayabileceğidi

Onda koleksiyoncu, nesneleri kullanılırlıklarından özgürleştirmeye çalışır. Onları işe yaramaz kılmaya gayret eder. Aslında bu modernliğe yönelik bir isyandır. Düzeni bozar. Sistemi işlemez hale getirir. Onun koleksiyoncusunun nesnelerle kurduğu ilişki, aslında tüm Frankfurt Okulunun birey ile toplum arasında kurmaya çalıştığı ilişkinin modelidir. Özneyi, toplumsal kullanılırlıktan özgürleştirmek. Özneyi toplumsalın normla-rından, belirlenimlerinden mümkün oldu-ğunca kurtarmak. Öznenin kullanım değerine sal

Romantizm ilkellik ve saflıktır; gençliktir, yaşamdır; doğal insanın coşkulu yaşam duygusudur. Fakat aynı zamanda solgunluk, ateş, dekadans ve yüzyılın hastalığıdır. Romantizm ölümdür. O yaban, grotesk, mistik, doğaötesi, ay ışığı, büyülü şatolar, devler, akan su, karanlık, akıldışılık ve söylenemeyendir. Aynı zamanda aşinalık, gelenek, doğanın gülen yüzündeki neşedir. Romantizm antik, tarihsel, gotik katedrallerdir. Yeniliğin peşinde olmak, devrimci değişim, şimdiyi yaşama tutkusu, bilgiyi reddediş, geçmiş