Kadim öğretileri içinde barındıran Gnostisizm, insanlık tarihi boyunca seçkin topluluklar tarafından günümüze ulaştırılmıştır. Önce Hristiyanlık, sonra İslâm altında varlıklarını sürdüren, Heretik toplulukların aralarındaki benzerlik, ilk bakışta göze çarpmasa da detaylarda gizlidir. Hristiyan ve İslâm mistizmini birbirine bağlayan unsurlar, maddeden manaya geçerken Tanrı'ya ulaşma amacı taşıdığı düşünülse de, "en-el hak" söylemi ana ekseni oluşturan mihenk taşıdır. "Yaratıcı zekâya sahip olmak" iki dinin o